نمونه ای از دوبیتی شعر بلوچی در وصف زبان مادری(بلوچی):
عکسهایی که در گالری تصاویر شاهد آن هستید میوه های گرمسیری بلوچستان هستند که حا صل دست رنج کشاورزان
سخت کوش و خونگرم خطه جنوب شرق کشورعزیزمان هستند که پس از ماهها تلاش وزحمت درجهت به ثمرنشاندن
دست نشانده هایشان ازهیچ تلاشی دریغ نکرده ودرراستای پایداری کشاورزی سنتی منطقه و صادرات محصولات کمیاب گرمسیری
به دیگرنقاط کشور شبانه روز درتکاپو و تلاشند.
ازجمله میوه های گرمسیری میتوان به:انبه(نارس{سبز}-رسیده{زرد}) ، لیموترش ، پرتغال ، لیموشیرین ، موز ، خربزه درختی
، ترنج ،نارنج و... رانام برد.
در این فصل (تابستان)درختان خرما به بار می نشینند وفصل خرماپزون (به لفظ بلوچی هامین)شروع میشود ومحصول خرما
به بارنشسته توسط مردم بصورت بسته بندی های سنتی درظروف حلبی(به لفظ بلوچی پیپ)ویادر ظروفی که با برگ درخت خرما ساخته
میشوند(به لفظ بلوچی سُند و کَپات)درآورده میشوند وبرای صادرات به اقصی نقاط کشورفراهم میشود.
عمده خرمای موردنیاز سطح استان از نخلستانهای شهرستانهای سراوان - ایرانشهر - سرباز وبه صورت کمتر ازدیگر شهرستانهای استان بدست میاد
همچنین لازم به ذکر است که خرمای این استان بدلیل کمبود مراکز بسته بندی صنعتی وپیشرفته به استانهای همجوار ازجمله استان کرمان وشهربم
منتقل شده و درآنجا دربسته بندی هایی به نام (خرمای بم)بسته بندی میشود و دگر بار به استان انتقال داده میشوند ودرسطح استان توزیع میشوند
که باید مسوولین زیربط فکری به حال این مشکل مردم استان سیستان وبلوچستان بکنند.
انبه ازجمله میوههای گرمسیری است که به دوصورت نارس و رسیده درفصل تابستان در بازارموجود میباشد ازاین رو میتوان از انبه به شکلهای مختلف
خوردن-شربت(نوشیدنی)-ترشی استفاده کرد، که دراینجا ما قصد داریم شماراباتهیه ی ترشی انبه آشنابسازیم
برای این کاراز انبه ی نارس(سبز)استفاده میشود:
ابتدا انبه هارا به تکه های ریز(به دلخواه)تبدیل میکنند سپس به تکه های انبه نمک و زردچوبه اضافه میکنند وبه مدت1تا2ساعت رهامیکنند تا آبشون کاملاخشک بشه
وبعداز خشک شدن آب انبه ها سیر،فلفل و ادویه ی مخصوص ترشی انبه را به آنها اضافه وخوب مخلوط میکنن و در آخردرظروف مخصوص
قرارمیدهند وبه آنها روغن مایع ویاکه روغن مخصوص پاکستانی(البته کمترمورداستفاده قرار میگیرد)بسته به اندازه ظرف می افزایند ودر آخر
ترشی بدست آمده رابه مدت25روز تا1ماه در اتاقی که هوای خنکی داشته باشد یا در یخچال نگهداری میکنند و بعدازسپری شدن مدت ذکرشده ویاچندروز زودتر به همراه هر وعده غذایی مورداستفاده قرارمیدهند.
در جنوب شرق کشور جمهوری اسلامی ایران استانی قرار گرفته است که 85 درصد جمعیت آن را قومی دلیرو شجاع به نام بلوچ
تشکیل داده که با آرمانهای انقلابی و اسلامی مرزنشینانی غیورو همیشه در صحنه بوده اند که در دفاع ازخاک پاک میهن جان خویش را
نثارکرده اند،و این استان با نام سیستان و بلوچستان در سی سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران پا به پا با اقوام و مذاهب دیگر در کشور
با اتحاد وهمبستگی در رشد و تعالی میهن در عرصه های گوناگون علمی،فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی با هم ،هم قدم بوده اند
و همواره خروشان مثل خلیج همیشه فارس و دریای عمان درصحنه بوده اند و خواهند بود.
-------------
روستای کوهمیتگ
-------------
واما در جنوب استان سیستان و بلوچستان شهرستانی کوچک اما پراکنده محصور شده با کوههای بلند قامت و استوار و دارای
مرز مشترک خاکی با کشور پاکستان و باجمعیتی غالب بر182000نفر وداری 4 بخش(پیشین،مرکزی،پارود و سرباز)
وبصورت تقریبی دارای 850 روستا که در دل بخش سرباز روستای کوهمیتگ با قدمتی نزدیک به1200 سال جزءیکی
از کهن ترین روستاهای شهرستان سرباز بشمارمیرود که خود روستای کوهمیتگ دارای جمعیتی بالای 1145 نفر
و نزدیک به 247خانوار است که جزء محدود روستاهایی می باشد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دارای امتیازاتی
چون:برق،آب،تلفن ثابت،تلفن همراه،شورای اسلامی و دهیاری ومراکز آموزشی(مهد کودک،دبستان،مدرسه و دبیرستان)
بوده است.
دلیل نام گذاری روستای کوهمیتگ محصور بودن روستا با کوههای بلند و قد کشیده شده میباشد که در معانی لغات
(کوه همان کوه در زبان فارسی میباشد و میتگ به زبان فارسی به معنای خانه می باشد)و معنی کلی آن خانه هایی که توسط کوههای حصار
شده اند می باشد.
روستای کوهمیتگ ، روستایی نسبتا طولی است که در مجاورت رودخانه ی سربازواقع شده است که نخلهای واقع در کنار رودخانه
و باغات سرسبز با میوه های گوناگون مثل : انبه ، پرتغال ، لیمو ، خربزه ی درختی و... دیده ی هر رهگذری را به خود خیره می کند.
---------------
هنر سفالگری
---------------
هنر سفالگری که قدمت آن به 200 سال قبل برمیگردد برای اولین بار در استان سیستان و بلوچستان در شهرستان سرباز توسط طایفه ای
به اسم قمبار(قمبارزاده)که اسم آن قوم بر گرفته از خمره به معنای هنر بی بدیل و زیبا می باشد که جد اول آن شخصی استاد و چیره دست به نام مرحوم گل محمد قمبارزاده بوده رواج پیدا کرده است ، که بعد از آن استاد کارسفالگری توسط خاندان و نوادگان ایشان ادامه یافته و هم اکنون به قوت خود باقی مانده است.
خاک مورد استفاده در سفالگری آن زمان خاکی مخصوص بوده که فقط از مناطقی خاص از جمله،دل کوههای روستای انزا که ازروستاهای همسایه کوهمیتگ می باشد تهیه می شده است که با آن خاک سفالهایی همچون :(هُمب) ظرفی برای نگهداری خرما به مدت طولانی ، کوزه،(چِلیم)یا قلیان،(عَود سوچ)یا اسپند دود کن، جاسیگاری ،(کَپَل) یا بشقاب و سازنده ی بسیاری از سفالهای بی بدیل ،زیبا و بی مانندبوده که این هنر کم کم در دیگربخشهای شهرستان سرباز توسط نوادگان وی که در بخش کیشکور در روستاهای ساوَرَک،شـْشکِیدَر،تیغ آپ
فیروز آباد و زیارت جاه زندگی می کرده اند رونق پیداکرده است.
وازآن پس بعد ازشهرستان سرباز این هنر در شهرستان سروان توسط شخصی به نام استاد دلوش که ازبزرگان این طایفه بوده است رواج پیدا کرده است
و هم اکنون نیزصنایع سفال در بازارهای شهرستانهای ایرانشهر،چابهار،نیکشهرو حتی خارج از استان نیزعرضه می شود.
آخرین استاد این هنر شخصی بود بامهارتهای بالقوه وچیره دستی تمام و تجارب فراوان در این صنعت به ساخت محصولات فوق الذکر
مشهور بوده است،و آن شخص کسی نبود جزء مرحوم استاد لال محمد قمبارزاده که نهایتا در تاریخ۱۲/۰۷/۱۳۷۴ در روستای کوهمیتگ
دار فانی را وداع و به لقاءالله پیوست ، وبعد از آن استاد این هنر بارونق کمتری توسط نوادگان ایشان ادامه یافت...
(روح آن مرحوم شاد و یادش گرامی باد)
-------------------
منابع
-------------------
1.حاجی جانمحمد قمبارزاده
2.نوربخش یعقوبی
3.عبدالرحمان ناصری نژاد(فرزند استاد لال محمد قمبارزاده)
4.عبیدالله مهاجری (فرزند استاد لال محمد قمبارزاده)
5.بیگ محمد انصاری
و در آخر تشکر و قدر دانی می کنیم ازتمامی ریش سفیدان و کسانی که مارا در تهیه این مطالب یاری نموده اند.
نویسنده گان:
محمود ناصری نژاد
احسان ناصری نژاد
*توجه*آمار و ارقام موجود در وبلاگ مورد تایید فرمانداری شهرستان سرباز،بخشداری بخش سرباز-کلات-وشورای اسلامی،دهیاری وخانه ی بهداشت روستای کوهمیتگ می باشد-لذا هرگونه کپی برداری از مطالب وبلاگ فقط وفقط باذکر منبع بلامانع می باشد.